Geschiedenis Noord-Holland
Holland was dit voornaamste gewest aangaande een Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werd een Bataafse Republiek uitgeroepen. Na de staatsgreep van 21 januari 1798 werd op 23 april 1798 de Acte aangaande Staatsregeling aangenomen, waarmee de oude gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. De republiek werden onderverdeeld in acht departementen betreffende zo heel wat geoorloofd gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
dit departement van Texel
het departement aangaande een Amstel
het departement aangaande de Delf
Daarnaast lagen ook het departement betreffende een Schelde en Maas en het departement betreffende een Rijn deels op Hollands grondgebied.
Uiteindelijk voldeed een andere opstelling niet en na de instelling in 1801 van het Bataafs Gemenebest werd het departement Holland ingesteld volgens de antieke gewestelijke grenzen over Holland. In 1806 werden dit Bataafs Gemenebest verwisselen via dit Koninkrijk Holland. Dit jaar daarop werden het departement Holland opgedeeld in het departement Amstelland (overeenkomend met Noord-Holland) en het departement Maasland (overeenkomend met Zuid-Holland). Nadat in 1811 het Koninkrijk Holland bij het Franse Keizerrijk werd gevoegd, werd Amstelland voor Utrecht gevoegd tot dit département een la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werd Maasland omgedoopt tot département des Bouches-de-la-Meuse - Monden over een Maas.
Na de Fransen einde 1813 uit Holland gevlucht waren, was een opstelling aanvankelijk ongewijzigd. Met de Grondwet met 29 maart 1814 werden een departementen vervangen door provinciën ofwel landschappen. Zuiderzee en Monden over een Maas werden verenigd in de provincie Holland. Via minister Over Maanen werden in een grondwetcommissie nog een benaming Holland en West-Friesland voorgesteld "om juiste verlangen betreffende achtenswaardige Noordhollanders ... toe te geven", maar het werden via de rest over een commissie verworpen.[2]
Een nieuwe provincie kreeg in 1814 twee gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam betreffende een voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen terug van Friesland tot Holland, doch een deel aangaande Hollands Brabant bleef voor Noord-Brabant en in 1815 werden tevens het laatste Hollands Brabant, nederland met Altena, voor Noord-Brabant gevoegd. Uiteindelijk werden in 1820 een grens betreffende Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Teneinde de dominantie te beperken werden Holland bij de grondwetsherziening met 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. De noodzakelijkheid hiertoe werd in Zuid-Holland ook niet gevoeld. In Noord-Holland gold dit immers in sterke mate wegens Amsterdam, dat in 1838 het provinciaal gerechtshof met zichzelf voorbij zag kunnen ten gunste met Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd voor een overheersende staat betreffende Amsterdam en drong men aan op de genezing met de verdeling bijvoorbeeld deze was tussen dit Noorder- en Zuiderkwartier vanwege 1795. Hier werd desalniettemin niet met tegemoetgekomen. Na de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werden deze voor Noord-Holland gevoegd, waarop Zuid-Holland in 1864 dit grootste deel met de gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden een eilanden Vlieland en Terschelling voor een provincie Friesland ingedeeld.[3] Dit voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit betreffende Noord-Holland.
Rond 2010 tot 2012 was daar enige tijd sprake van ons samenvoeging aangaande een provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werd overduidelijk dat die regelen aangaande een baan zijn.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto betreffende het Noorderkwartier, een IJsselmeerpolders en ons deel betreffende Friesland
Noord-Holland bestaat grotendeels uit ons kopvormig schiereiland tussen de Noordzee, de Waddenzee en dit IJsselmeer. In het zuiden grenst een provincie met Zuid-Holland en Utrecht, in het oosten via medicament over de Houtribdijk en Hollandse Brug met de provincie Flevoland en in het noorden via geneesmiddel met de Afsluitdijk aan een provincie Friesland.
De provincie kan geraken onderverdeeld in ons noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en een zuidelijk deel, waarbij dit Noordzeekanaal (en vroeger dit IJ) indien grens werkt.
Ten zuiden van dit Noordzeekanaal liggen een stedelijke gebieden van Amsterdam, Haarlem, een Haarlemmermeer betreffende de luchthaven Schiphol en daarnaast dit Gooi, alsook ons dichtbevolkt gebied, maar betreffende ons landschappelijk totaal ander karakter (bosrijk en niet totaal vlak).
Ten noorden over het Noordzeekanaal bevinden zich een Zaanstreek en verschillende, kleinere, delen en dorpen. Een dichtstbevolkte zone loopt tot iets voorbij een plaats Alkmaar. Er bevinden zichzelf in dit deel met een provincie ook landelijker gebieden: zie dit Waterland, een omvangrijke droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en geheel in dit noorden een Kop van Noord-Holland met dit uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, het voormalige eiland Wieringen en dit waddeneiland Texel.
De westkust aangaande een provincie is grotendeels via duinen beschermd. Hier liggen welbekende badplaatsen indien Zandvoort, IJmuiden, Wijk met Zee, Egmond met Zee en Bergen. Waar de duinen door de Noordzee waren verzwolgen, werden een Hondsbossche Zeewering aangelegd.
Een regio tussen Haarlem, Velsen (met beide zijden betreffende dit Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar heet Kennemerland. Een deel met Kennemerland vormt een IJmond, betreffende een Hoogovens en overige industrie: het is het westelijk gebied over het Noordzeekanaal, met wanneer middelpunt een haven en sluizen van IJmuiden. Ten noorden aangaande Kennemerland ligt een oude marktplaats Schagen en op een noordpunt betreffende dit schiereiland een marinehaven Den Helder, tegelijkertijd veerhaven voor Texel.
Aan de oostkust liggen historische steden ingeval Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en tevens dit eiland Marken en een opmerkelijke vissersplaats Volendam.
Een voornaamste binnenwateren in Noord-Holland bestaan dit IJ (heb je een zeearm) en het Noordzeekanaal met de daarin, al dan niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en het Noordhollandsch Kanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland geraken meerdere dialecten gesproken. Landelijk geniet het Amsterdams de meeste bekendheid, dat behalve in Amsterdam ook in steden mits Alkmaar, Purmerend en Hoorn heel wat kan zijn te beluisteren, daar op deze plaats heel wat Amsterdammers wonen. De meest kenmerkende dialecten vindt men op het platteland. Hoe noordelijker men komt, hoe meer het lokale dialect betreffende een standaardtaal afwijkt; bovenal het Tessels en het Wierings hebben anker een heel eigen karakter.
Net ingeval in overige dialectgebieden is ook in Noord-Holland sprake betreffende een teruggang betreffende een dialecten. Toch zijn sommige dialecten alsnog opvallend vitaal. Betreffende name dit Volendams is ter plaatse alsnog enorm doorgaans gesproken. Overige dialecten, zoals het Aalsmeers, zijn nagenoeg verdwenen.
Het IJ is vanouds een barrière en dat blijkt verder uit een dialecten. Een dialecten ten noorden aangaande het IJ zijn de meeste afwijkende.
Tussen dit IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans ook in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te horen)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
De dialecten extra hints ten zuiden van dit IJ en Noordzeekanaal lijken verdere op een dialecten betreffende Zuid-Holland en worden taalkundig dan ook dikwijls als Zuid-Hollands beschouwd. Wel nemen een traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts ons overgangspositie in, met zowel Noord- als Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise dialecten, welke intern vrij divers zijn, vallen in een Utrechtse band.
Boven het IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
De dialecten over vanouds geïsoleerde gemeenschappen zodra Volendam, Egmond ofwel de Waddeneilanden hebben ons enorm eigen ontwikkeling doorgemaakt en zijn op enkele punten heel conservatief Noord Holland gebleven, waar ze zichzelf op overige punten juist opvallend hebben vernieuwd en daarom bijzonder scherp aangaande een omliggende dialecten bestaan gaan afwijken.
De ordening aangaande de dialecten boven dit IJ is problematisch en is aanleiding geweest tot verscheidene polemieken in een taalwetenschap. Vaak kan zijn op de verwantschap betreffende dit Fries gewezen: met name de conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) beschikken over veel gluiperig betreffende het Fries. Veel onderzoekers vermoedden ons Fries substraat: de oorspronkelijke taal zou Fries bestaan geweest. Het Hollands zou dat Fries pas laat verdrongen beschikken over en heeft dit nimmer absoluut mogen verwisselen, opdat Friese vormen en constructies alsnog voortleven in een dialecten. Hoewel die theorie veel aanhang bezit, is ze door verschillende taalkundigen met de hand gewezen en zullen de Friese vormen voorheen op ontlening en toeval extra hints berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV is ons overheids-NV, opgericht op 1 juli 2004, betreffende de Provincie Noord-Holland zodra enig aandeelhouder. De bedrijf zorgt in opdracht aangaande een besturen aangaande een recreatieschappen vanwege een ontwikkeling, aanleg, dit beheer en onderhouden van 6 recreatiegebieden in Noord-Holland: Het Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Milieu Noord-Holland
In Noord-Holland zijn een paar grote nationale parken: dit Nationaal Park Duinen betreffende Texel (een hele westzijde over Texel) en dit Nationaal Park Zuid-Kennemerland (de brede duinstrook betreffende Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Daarnaast bestaan er in Noord-Holland ons tiental overige via Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder het Noordhollands Duinreservaat (betreffende Wijk met Zee tot Schoorl), de Schoorlse Duinen en een Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte zijn daar in Noord-Holland nog ettelijke andere vollere en kleinere natuurgebieden, zoals het Goois Natuurreservaat, een Hulk, dit Naardermeer, het Balgzand en een Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. plaats via Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland voor het hoofdartikel aan het item.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland kan zijn vanaf dit jaar ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort